We Włoszech 7 lutego obchodzony jest Narodowy Dzień Przeciwko Nękaniu i Cyberprzemocy. Ustanowiony w 2017 r. przez Ministerstwo Edukacji, Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych (MIUR). Natomiast w Polsce jest to stosunkowo nowe święto, ustanowione przez Konferencję Generalną UNESCO dopiero w 2019 r. i obchodzone jest 2 listopada
Dzień ten jest okazją do zastanowienia się nad tą społeczną plagą i nad narzędziami przydatnymi w walce z nią. Celem obchodów tego dnia jest podniesienie i uwrażliwienie świadomości społecznej na temat dwóch zjawisk jakim są bullying jako forma przemocy rówieśniczej wśród dzieci i cyberprzemocy to inaczej przemoc dokonywana za pośrednictwem sieci internetowej i urządzeń elektronicznych. Nowoczesne technologie informacyjne oraz komunikacyjne są wykorzystywane przez sprawców cyberprzemocy które mają bardzo niszczycielski wpływ na życie wielu młodych ludzi przysparzając im krzywdy, zarówno osobom indywidualnym jak i grupie osób.
Żyjemy w erze cyfrowej i dlatego większość z nas spędza bardzo dużo czasu w sieci. Świat internetu w dużym stopniu przyczynił się do zwiększenia liczby form nadużyć. Cyberprzemoc stała się poważnym problemem która dotyka ludzi w każdym wieku, ale szczególnie narażone są na nią dzieci i młodzież, dlatego warto na co dzień rozmawiać i tłumaczyć dzieciom, na czym polega bezpieczne surfowanie po sieci i przedstawić im jakie są rodzaje zagrożeń w internecie. Takie postępowanie, wymaga wspólnych działań rodzin, instytucji jak również szkół.
Dzieci często o wiele lepiej radzą sobie z nowoczesną technologią i bardziej swobodniej poruszają się po cyberprzestrzeni. Zrozumienie tego, czym jest nękanie online, jak je rozpoznać i jak sobie z nim radzić jest bardzo ważne aby uczyć i pomagać młodym ludziom z bezpiecznego korzystania z internetu.
Natomiast zjawisko bullyingu odnosi się do wszystkich form przemocy, począwszy od przemocy werbalnej – stosunkowo powszechnie stosowanej, po niszczenie osobistych rzeczy dzieci, aż nawet bicie.
Z badań zrelacjonowanych przez Fundację „Dajemy Dzieciom Siłę” wynika, że 41 procent dzieci doświadcza przemocy ze strony bliskich dorosłych, a 57 procent że strony rówieśników. Przemoc rówieśnicza jest najbardziej rozpowszechnioną kategorią wiktymizacji, jakiej doznają dzieci i nastolatki. W statystykach policyjnych są rejestrowane szczególnie drastyczne przypadki przemocy wobec dzieci, jako przestępstwa z art. 207 Polskiego Kodeksu karnego tj. znęcanie się,
– kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1a.
Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Dominujące formy znęcania się w szkole której towarzyszy przemoc psychiczna w postaci poniżania t.j,: upokorzenie, obelgi, plotki, negatywne nastawienie do klasy lub wyśmiewanie. Jak również zastawianie czy utrudnianie przejścia, popychanie, szarpanie i bicie. Znęcanie się i nękanie to plaga, która niestety dotyka miliony uczniów na całym świecie, a jej następstwa mogą trwać nawet przez całe życie. Według danych przeprowadzonych we Włoszech w 2022 r. i zebranych w ramach monitoringu zachowań zdrowotnych dzieci w wieku szkolnym (HBSC), akty znęcania się w szkole są częstsze wśród młodszych uczniów, szczególnie w wieku od 9 do 14 lat, a większą częstość występowania obserwuje się wśród dziewcząt. Szacuje się, że 6 na 10 uczniów co najmniej raz w trakcie nauki w szkole padło ofiarą przemocy o podłożu nękania. Nękanie to plaga, która dotyka miliony uczniów na całym świecie, a jej skutki mogą trwać całe życie.
Znęcanie może przybierać różne formy:
– Fizyczne : napaści, popychanie, niszczenie rzeczy osobistych ofiary.
– Werbalne : obelgi, dokuczanie, groźby.
– Relacyjne : wykluczenie społeczne, rozpowszechnianie fałszywych plotek.
– Cyberprzemoc : nękanie za pośrednictwem mediów społecznościowych, udostępnianie kompromitujących zdjęć lub filmów, groźby online.
Cyberprzemoc: obejmuje wiele różnych zachowań, które mogą być szkodliwe zarówno dla jednej osoby jak i dla grupy osób. Do nich zaliczamy:
Cyberstalking: nieustanne i obsesyjne śledzenie ofiary w internecie, taka forma przemocy może doprowadzić do realnego zagrożenia.
Cybermobbing: to grupowe nękanie osoby w sieci, często przez rówieśników, które może przyjąć formę drwin, gróźb lub rozpowszechniania krzywdzących i obraźliwych wypowiedzi i treści w internecie.
Sextortion: wymuszanie na innej osobie wysyłania materiałów intymnych pod groźbą ich ujawnienia.
Doxing: publikowanie prywatnych, poufnych danych i zdjęć w internecie bez zgody zainteresowanej osoby.
Sieć jest otwarta dla wszystkich, w dodatku łatwo podszyć się tutaj pod kogoś zupełnie innego, wzbudzić zaufanie i sympatię dziecka.
Dzieci bez problemu wchodzą w interakcję z nową technologią i z innymi jej użytkownikami. Jest to dla nich zupełnie naturalne i bardzo często nie zdają sobie sprawy, że mogą w ten sposób nawiązać kontakt z kimś, kto chciałaby je wykorzystać.
Może nawet dojść do uwodzenia w sieci i nawiązania więzi emocjonalnej. Stąd już tylko krok do wykorzystania seksualnego. Trzeba zatem być bardzo czujnym.
Według badania przeprowadzonego przez Save the Children, 17,2% chłopców i 21,1% dziewcząt w wieku od 11 do 13 lat przyznało, że padło ofiarą cyberprzemocy. Co więcej, 46% ankietowanych młodych ludzi uważa cyberprzemoc za jedno z największych zagrożeń w sieci, zaraz po pornografii zemsty, nienawistnych wypowiedzi i nękaniu w sieci. Bycie ofiarą znęcania się lub cyberprzemocy może mieć dramatyczne konsekwencje dla zdrowia młodych ludzi zarówno psychicznego jak i psychologicznego samopoczucia.Przeprowadzone ostatnio badania naukowe wykazały, że ofiary tych niestety coraz bardziej częstych zjawisk są w wyższym stopniu narażone na: – Lęk i depresja – Niska samoocena – Izolacja społeczna – Zaburzenia snu – Słabe wyniki w nauce – Samookaleczenie i myśli samobójcze Kluczową rolę w walce z zastraszaniem odgrywa wychowawcza rola szkoły. Ministerstwo Edukacji i Zasług promuje liczne projekty podnoszące świadomość uczniów, w tym kursy szkoleniowe dla nauczycieli i uczniów.
Włoski Minister Edukacji Giuseppe Valditara oświadczył: „Dziś, w Narodowym Dniu Przeciwdziałania Nękaniu i Cyberprzemocy, ponawiamy nasze zaangażowanie w promowanie kultury szacunku wśród młodych ludzi, aby chronić godność każdej osoby, zdrowie psychiczne uczniów i uczyć ich odpowiedzialności”.
Aby przeciwdziałać tym groźnym zjawiskom, konieczne jest zintegrowane podejście angażujące rodziców, nauczycieli i instytucje. Rodzice odgrywają bardzo ważną i zasadniczą rolę w wychowaniu swoich dzieci, ucząc je między innymi szacunku do innych oraz świadomości cyfrowej. Ważne jest, aby otwarcie rozmawiać ze swoimi dziećmi o zagrożeniach związanych z Internetem i konieczności odpowiedzialnego zachowania, monitorując ich aktywność online, ale nie będąc przy tym nachalnym. Stworzenie rodzinnego środowiska opartego na zaufaniu pozwala dzieciom czuć się bezpiecznie, zgłaszając wszelkie przypadki zastraszania lub cyberprzemocy.Nauczyciele również mają istotne zadanie i odpowiedzialność za zapobieganie tym zjawiskom. Szczególnie ważne jest aby promować w szkołach klimat pełnego szacunku, w którym każdy uczeń będzie czuć się akceptowany i chroniony. Organizowanie spotkań informacyjnych z ekspertami i warsztatów edukacyjnych może pomóc dzieciom zrozumieć wpływ znęcania się na ofiary i ich rodziny. Ponadto nauczyciele muszą być gotowi do szybkiej interwencji w przypadku otrzymania zgłoszenia, współpracując z rodzinami i właściwymi władzami. Organizowanie spotkań informacyjnych z ekspertami i warsztatów edukacyjnych może pomóc dzieciom zrozumieć wpływ znęcania się na ofiary i ich rodziny. Wreszcie instytucje muszą dołożyć starań, aby zaostrzyć przepisy przeciwko cyberprzemocy i zainwestować w ukierunkowane programy edukacyjne. Ważne jest zapewnienie ofiarom wsparcia psychologicznego, aby mogły otrzymać pomoc, której potrzebują, aby przezwyciężyć emocjonalne i psychologiczne konsekwencje tych traumatycznych przeżyć. Tylko poprzez synergistyczne działania rodziców, nauczycieli i instytucji możemy mieć nadzieję na zahamowanie tak powszechnego i szkodliwego zjawiska.
Symbolicznym wydarzeniem tego dnia jest „ Nodo Blu – Uniti contro il bullismo ”, inicjatywa angażująca szkoły i uczniów w całych Włoszech w celu promowania kultury szacunku i solidarności. Nękanie i cyberprzemoc to nie tylko żarty między dziećmi, ale niepokojące problemy, które nie mogą zostać zignorowane. Każdy, nawet najmniejszy gest szacunku i solidarności może odmienić życie tych, którzy cierpią.
Narodowy Dzień Przeciwko Przemocy i Cyberprzemocy jest okazją do promowania zmian i budowania przyszłości, w której żaden młody człowiek nie będzie już nigdy czuł się samotny ani prześladowany.
Dzień ten nie jest tylko chwilą refleksji, ale okazją do podjęcia konkretnych działań a dzięki coraz częstszym kampaniom edukacyjnym i projektom szkolnym coraz więcej młodych ludzi zdaje sobie sprawę, jak ważne jest zgłaszanie przypadków przemocy i pomaganie ofiarom.
Pamiętaj – NIE JESTEŚ SAMA/SAM!
Anna Dorota Więckowska
