Loreto i Ankona były miejscem wyjątkowej edycji Polovers Days 2024, były to dni przyjaźni włosko-polskiej zorganizowane przez miłośników Polski. Program Polovers Days w dniach 17 i 18 lipca był bardzo bogaty i miał na celu uczczenie „chłopców Generała Andersa”, czyli żołnierzy, oficerów i ochotniczek 2. Korpusu Polskiego, którzy latem 1944 roku wyzwolili Marche.
Oficjalne uroczystości i hołd na cmentarzu wojskowym w Loreto
W tym roku przypadła 80. rocznica przejścia frontu przez centralny region wybrzeża Adriatyku podczas II wojny światowej. Z tej okazji, w ramach uroczystości organizowanych przez UdsKiOR (Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych) oraz Ambasadę Polski w Rzymie we współpracy z władzami Loreto i Ankony, Polovers oddali hołd pamięci i wdzięczności tym, którzy walczyli bohatersko i bezinteresownie „za naszą i waszą wolność” podczas Kampanii Włoskiej, często płacąc za to najwyższą cenę.
.
.
.
.
Wydarzenia 17 lipca w Loreto
W środę 17 lipca w Loreto na Polskim Cmentarzu Wojskowym, gdzie spoczywa 1112 polskich żołnierzy, o godzinie 18.00 odbyła się uroczysta Msza św. w intencji poległych z 2. Korpusu.
Udział w niej wzięli żołnierze i junacy 2. Korpusu Polskiego zarówno z kraju, jak i z zagranicy – kapitan Władysław Dąbrowski, kapitan Krzysztof Flizak, podporucznik Józef Skrzynecki oraz Stanisław Guścin. Delegacja składała się także z przedstawicieli najbliższych rodzin weteranów, prezesów organizacji kombatanckich, członków środowisk pielęgnujących tradycję walki zbrojnej armii generała Andersa, przedstawicieli władz polskich i włoskich, dyplomacji oraz duchowieństwa różnych wyznań.
Punktem kulminacyjnym był apel poległych. Biskup polowy Wojska Polskiego, Wiesław Lechowicz, w homilii podczas mszy podkreślił znaczenie pamięci w zachowywaniu tożsamości, wyraził wdzięczność wszystkim tym, którzy dbają o pamięć o polskich żołnierzach pochowanych na cmentarzu w Loreto. Po mszy odbyła się ekumeniczna modlitwa za poległych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego.
Podczas uroczystości szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Lech Parell, zaznaczył, że zwycięstwo sprzed 80 lat przyniosło 2. Korpusowi Polskiemu zasłużoną chwałę.Podkreślił, że nie było drugiej takiej akcji z udziałem polskich żołnierzy na froncie włoskim, co dowiodło ich męstwa i niezłomności.
Współorganizatorka obchodów, chargé d’affaires a.i. Agnieszka Hoppen-Klikowicz, zaznaczyła, że Polski Cmentarz Wojenny jest miejscem wyjątkowym i że wraz z polskimi żołnierzami w armii Andersa walczyli ramię w ramię także Włosi, a włosko-polskie braterstwo broni, trwa do dziś.
Senator Kazimierz Michał Ujazdowski w imieniu Senatu RP podkreślił, że armia Andersa złożona była z wygnańców i ochotników, co dodawało jej szczególnej wartości i dziś należy o tym pamiętać, gdyż żołnierze walczyli o niepodległość Polski oraz o wolność Europy.
.
.
Obecna podczas uroczystości Anna Maria Anders zaznaczyła, że przede wszystkim jest córką generała Władysława Andersa i jest to dla niej najważniejsze i największe wyróżnienie.
W trakcie uroczystości szef UdSKiOR, reprezentujący premiera RP, odznaczył zasłużone osoby medalami „Pro Bono Poloniae” i „Pro Patria”.
Medal „Pro Bono Poloniae” otrzymali: Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, Anna Małgorzata Traczewska-Radici oraz Moreno Pieroni. Medale „Pro Patria” przyznano o. Alessandro Ferrari, Marii Teresie Schiavoni, Szkole Podstawowej „Lotto” w Loreto, Marii Radożyckiej oraz Paoli Traferro, Ewie Kamili Chłopeckiej i dla Andrea Aversa.
Kapitan Władysław Dąbrowski został uhonorowany Krzyżem Zesłańców Sybiru, a Luca Cimarosa otrzymał Odznakę Honorową „Bene Merito” od szefa MSZ Radosława Sikorskiego.
Następnie uroczystości przeniosły się na centralną płytę cmentarza, gdzie pośród grobów znajduje się pomnik z masztem, na którym powiewa polska flaga. To tam przedstawiciele władz polskich i włoskich, delegaci stowarzyszeń i reprezentanci środowisk polonijnych oraz Szkoły Języka i Kultury Polskiej ANDERS złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze oddając cześć poległym.
.
.
.
Z ogromnym opóźnieniem tuż przed godziną 21.00 na Belwederze przy Porta Marina, przed pomnikiem papieża Jana Pawła II, TPE Towarzystwo Projektów Edukacyjnych wraz z Honorowym Konsulatem Polski w Ankonie i Polovers zorganizowali koncert fortepianowo-smyczkowy „Sonata Liberationis”, dedykowany wyzwoleniu Ankony 18 lipca 1944 roku przez wojska polskie. Utwór skomponowany przez Artura Tomasza Tomackiego został wykonany przez wybitny zespół muzyczny w składzie: Marianna Humetska (fortepian), Krzysztof Wójtowicz (wiolonczela), Anna Wójtowicz (skrzypce), Paweł Wójtowicz (skrzypce) oraz Piotr Augustyn (altówka). Wstęp był bezpłatny, gdyż sfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach projektu TPE. Zachodzące słońce, wyjątkowa melodia 5 członowego utworu, talent artystów sprawiły, że ten wieczór był specyficzny i zapadł w pamięć publiczności. Gromkimi brawami nagrodzili występ nie tylko oficjalnie zaproszeni goście, ale i przechodnie oraz turyści.
.
.
.
.
.
Po koncercie, sympatycy Polovers złożyli hołd Matce Boskiej Loretańskiej w Sanktuarium Świętego Domku w Loreto, przyjęci przez Arcybiskupa Fabio Dal Cin w specjalnie otwartej z tej okazji bazylice. Nie mogło zabraknąć modlitwy o pokój i za dusze poległych. Zaśpiewana została pieśń Czarna Madonna w języku polskim i włoskim. Dzień zakończył się wspaniałym radosnym momentem na Piazza della Madonna, gdzie Polovers zaprosili wszystkich obecnych do tańca. Wraz z przyjaciółmi, turystami i mieszkańcami ruszyli krokiem poloneza, nawiązując do tradycji XVI wieku.
Korespondencja z Marche i foto: Anna Traczewska www.polovers,it
