Anna Jagiellonka (1523 – 1596), królowa Polski
Anna urodziła się jako czwarte dziecko Zygmunta I Starego i Bony Sforza 18 października 1523 r. w Krakowie. Dzieciństwo i wczesną młodość spędziła na Wawelu, wychowywana wraz z siostrami . Po 1548 r. wskutek konfliktu Bony z Zygmuntem II Augustem, zamieszkała z siostrami i matką na Mazowszu. Do końca życia brata nie wyszła za mąż, co po jego bezpotomnej śmierci uczyniło z niej czołową osobistość w państwie, dziedziczkę rodu określaną mianem infantki. Pierwszy kandydat do korony Polski i jej ręki, Henryk Walezy, swoich zobowiązań matrymonialnych nie dopełnił i po rocznym panowaniu wrócił do Francji. 15 grudnia 1575 r. została wybrana – jako druga kobieta po Jadwidze Andegaweńskiej – królem Polski, a na męża dano jej Stefana Batorego. Ślub i koronacja obojga miały miejsce w maju 1576 r.
Pożycie pary królewskiej układało się źle. Anna mimo ambicji i starań nie odgrywała większej roli politycznej, gdyż została odsunięta przez męża od biegu spraw państwa. Zajęła się więc inną działalnością – renowacją i przebudową siedzib królewskich, między innymi Zamku Królewskiego w Warszawie, urządzała ogrody zamkowe, ukończyła budowę mostu na Wiśle (w owym czasie najdłuższym w Europie, liczył on bowiem ok. 500 m). W chwilach wolnych pięknie haftowała.
Po śmierci męża zaangażowała się w elekcję syna swojej siostry Katarzyny, Zygmunta III Wazy, który zasiadł na tronie polskim w 1587 r.
Ale siostrzeniec też ją rozczarował, nie zaprosił do Krakowa, nie dopuścił do
mieszania się do spraw państwowych. Ostatnie lata życia spędziła w Warszawie.
Zmarła 9 września 1596 r. w Warszawie. Spoczęła w kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.
Korespondencja oraz udostępnienie zdjęc Izabela Gass.
